Temizlik, Dezenfeksiyon, Antisepsi, Sterilizasyon

Dezenfeksiyon ve sterilizasyon konusundaki gelişmeler ışığında yeni bilgi ve uygulamaları paylaşma, sahada karşılaşılan sorunlara çözüm bulmaya yardımcı olma misyonunu sürdüren Cledec daha da genişletilmiş olarak yeni hazırlanan bu rehberi kullanıcıların hizmetine sunmuştur. Rehberin, web sitesinde her zaman güncellenerek erişilebilir şekilde bulunması ve sahada çalışan ihtiyaç duyanlara bedelsiz olarak dağıtılması planlanmaktadır. Hazırlanmasında emeği geçenler adına, kullanıcılara yararlı olmasını dileriz.

Temizlik:Kir ve organik maddelerin su ve deterjan kullanarak mekanik olarak uzaklaştırılması işlemidir.

Dezenfeksiyon:Enfeksiyon kaynağı olmasını önleyecek düzeyde, bir nesneyi veya ortamı mikroorganizmalardan arındırma işlemidir. Bakteri sporları ve mikobakterileri etkileme seviyelerine göre yüksek, orta ve düşük düzey dezenfeksiyon olarak üç kategoride değerlendirilir.

Sterilizasyon:Tıbbi cihazlarda bulunan sporlar da dahil tüm mikroorganizmaların yok edilmesi işlemidir. Bir nesne veya ortamda, mikroorganizmaların bulunma olasılığının, sterilizasyon güvence düzeyini sağlayacak şekilde mikroorganizmalardan arındırılması işlemidir.

Dekontaminasyon:Malzeme ya da yüzeylerin, kontaminasyon oluşturan kirleticilerden arındırılarak kullanım öncesi haline döndürülmesinde uygulanan işlemlerin bütünüdür.Dekontaminasyon süreci tıbbi cihazlar için kullanım amacına göre; yıkama dezenfeksiyon basamaklarından veya yıkama kurutma paketleme steril etme basamaklarından oluşabilir. Kritik olmayan bir yüzeyi çıplak elle dokunulduğunda enfeksiyon riski oluşturmayacak şekilde kan ve vücut sıvıları ile bulaşan mikroorganizmalardan arındırma işlemi de dekontaminasyon olarak tanımlanır.

Anlık sterilizasyon (önceki tanım: Flash sterilizasyon): Tıbbi cihazların acil durumlarda, kullanım alanında yıkanması, kurulanması ve paketlenmeden buhar otoklavlarında özel bir program kullanılarak kısa sürede steril edilmesi işlemidir.

Bakteri sporu: Bazı bakteriler tarafından oluşturulan, fiziksel ve kimyasal etkilere dirençli özel yapılardır.

Bakterisit:. Bakterileri öldürücü etki.

Biyolojik indikatör: Sterilizasyon işleminde biyolojik ölümün gerçekleştiğini belirlemek için kullanılan, tercih edilen sterilizasyon yöntemine en dirençli bakteri sporlarını içeren test materyalidir.

Biyolojik yük (bioburden): Bir malzeme ya da ortamdaki canlı mikroorganizma miktarını ifade eder.

CE amblemi: (Conformite Europeenne’nin kısaltması) Avrupa Birliği standartları içinde yer alan Tıbbi Cihaz Yönetmeliğine (Medical Device Directive, MDD) uygunluğu gösteren işaret.

Elektronik test sistemleri (ETS): Buhar sterilizatörlerin performansını kontrol eden ve arızaları tespit edebilen, ısı, basınç, vakum kaçağı, hava kalıntısı, yoğunlaşmamış gaz varlığı ve buhar doygunluğu gibi fiziksel parametrelerin elektronik olarak izlenmesine ve sonuçların bilgisayar ortamında saklanmasına olanak veren sistemlerdir.

Epoksi: Reçine esaslı, dökme, şap şeklinde ya da direkt yüzey üzerine boya şeklinde de uygulanan, antistatik ve kolay temizlenebilir, tek yüzey halinde kaplamada kullanılan bir yapı malzemesidir.

Kimyasal indikatör: Sterilizasyon şartlarında renk değişikliği gösteren, kimyasal maddeler içeren kağıt şerit veya diğer test materyalleridir.

Prion: Nükleik asit içermeyen, protein yapısında, standart sterilizasyon ve dezenfeksiyon yöntemlerine dirençli enfeksiyöz partiküllerdir.

Sterilite güvence düzeyi: (SGD) Bir malzemenin steril kabul edilebilmesi için malzemelerdeki canlı mikroorganizma kalma olasılığının teorik olarak 10-6 veya altında olabilmesi için gereken şartların sağlanmasıdır.

Validasyon: Bir işlemin, yöntemin, sistemin ya da sürecin; önceden belirlenmiş koşulları sürekli sağladığının kanıtlanmasıdır.

Zorlaştırıcı test paketi (process challenge device - PCD): Sterilizatörlerde işlemin etkili olup olmadığını anlayabilmek için sterilizasyon işlemine karşı tanımlanmış, direnç oluşturmak amacıyla tasarlanmış bir test sistemidir.

AAMI (Association for Advancement of Medical Instrumentation): Amerikan tıbbi aletlerin geliştirilmesi birliği

CDC (Centers for Disease Control and Prevention): Hastalıkları kontrol etme ve önleme merkezi

EKK: Enfeksiyon kontrol komitesi

EO: Etilen oksit

HBV: Hepatit B virüsü

HCV: Hepatit C virüsü

HIV: İnsan bağışık yetmezlik virüsü

IDSA: Infectious Diseases Society of America (Amerika Enfeksiyon hastalıkları Derneği)

ISO (International Standards Organization): Uluslararası Standartlar Organizasyonu

KKE: Kişisel koruyucu ekipman KOB: Koloni oluşturan birim

MRSA: Metisilin dirençli Staphylococcus aureus

MSÜ: Merkezi sterilizasyon ünitesi

OSHA (Occupaional Safety and Health Administration): İş güvenliği ve sağlığı kurumu

TS EN: Türk Standartları Enstütüsü tarafından kabul edilen ve Türkçe çevirisi yapılarak Türkiye’de kullanıma sokulan Avrupa Standartları

TS EN ISO: Türk Standartları Enstütüsü tarafından kabul edilen ve Türkçe çevirisi yapılarak Türkiye’de kullanıma sokulan uluslararası ve Avrupa standartları

VRE: Vankomisin dirençli enterokok

YDD: Yüksek düzey dezenfeksiyon